Breda heeft een voorbeeldfunctie op het gebied van onderwijshuisvesting en de samenwerking tussen scholen in het voortgezet onderwijs. Er zijn goede gebouwen en er is geen onderhoudsachterstand. De formule? Onder andere een gedegen aanpak als het gaat om beheer en onderhoud. Mark Canjels en Wil van Dijk van Building Breda leggen uit hoe ze dit vanuit een netwerkorganisatie voor elkaar krijgen.

De gemeente Breda heeft de zorgplicht voor de onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs doorgedecentraliseerd naar de schoolbesturen. De uitvoering ervan gebeurt sinds 2008 door de schoolbesturen binnen Building Breda. Vanuit de gemeente worden de huisvestingsmiddelen beschikbaar gesteld aan Building Breda om een kwaliteitsslag binnen het onderwijs te maken. “Goede huisvesting schept de randvoorwaarden voor goed onderwijs”, vertelt Mark. “We zijn iets meer dan tien jaar geleden een coöperatie gestart met een ambitieus programma voor alle voortgezet onderwijsscholen in Breda. Vanuit de coöperatie leveren we kwalitatief goede huisvesting om daarmee de onderwijsdoelen van de scholen te helpen realiseren. Door niet alleen naar stenen te kijken, maar ook continu vragen te stellen, zoals ‘Hoe ziet het onderwijs in de toekomst eruit?’ en ‘Welke veranderingen spelen er in de vraag naar onderwijs?’. Zo komen we samen met onze leden tot de juiste keuzes voor de besteding van middelen.”

Wil van Dijk (l) en Mark Canjels van Building Breda

Netwerkorganisatie

De bezetting van het kantoor van Building in Breda telt twee personen: Wil en Mark. “Maar we zijn eigenlijk veel groter”, vertelt Wil. “We zijn een echte netwerkorganisatie. Building Breda vertegenwoordigt een grotere organisatie op het moment dat het nodig is. Daar hebben we een aantal vaste partners voor, zoals Dyade/OCS voor het beheer en onderhoud. Het mooie van ons model is dat we vanuit Building volledig ‘in charge’ zijn. Wij kunnen vrij handelen vanuit een strak, collectief plan. Dit was voor de doordecentralisatie wel anders (claimgedrag, lange ambtelijke processen en politieke onvoorspelbaarheden) Resultaat: veel vertraging en veel budget ging op aan de verkeerde dingen. Vanuit de coöperatie kunnen we het maatschappelijk geld snel beschikbaar stellen aan dat wat écht nodig is. Door de besluitvormingslijnen kort te houden hebben we een enorme efficiencyslag gemaakt als het gaat om onderhoud en huisvesting. Het bijzondere is dat we dat altijd vanuit een collectieve gedachte doen.”

‘The shift happens’

“Natuurlijk zijn we grotendeels van de stenen”, zegt Mark, “maar de onderwijsinhoudelijke discussie heeft steeds meer impact op de manier van huisvesten. Het onderwijssysteem is continu aan het veranderen. Ik loop wel eens op scholen rond en dan denk ik: zijn ze wel happy hier? Past het gebouw nog wel bij het onderwijs? Als het gaat om huisvesting, zijn wij sterk afhankelijk van wat er op het gebied van innovatie bij de school speelt. Steeds meer scholen adopteren een profiel en gaan daar voortvarend mee aan de slag. Ook ín het gebouw. Wij zijn een soort katalysator om vernieuwingen door te voeren die bijdragen aan het profiel. Andere scholen worden daar enthousiast van en dat steekt elkaar aan. De kunst is om dat synchroon te laten lopen met het collectieve belang en de collectieve doelen.”

Strak proces

De reden waarom Mark en Wil dit vanuit een compacte organisatie kunnen bestieren is simpel: een strak proces. “Iedereen in ons netwerk weet wat er moet gebeuren”, vertelt Wil. “Hoe we te werk gaan en welke kwaliteit er wordt verwacht. Dat is allemaal vastgelegd in strakke, eenvoudige processen. Als we vraagstukken hebben over nieuwe thema’s, dan leggen we dat eerst aan de stuurgroep voor. Die bestaat uit afgevaardigden van onze vaste partners. Zij geven hun opinie op het vraagstuk. Mark en ik gaan dat niet eerst zelf uitbroeden en dan pas de markt op. Dat is veel te tijdrovend. Bovendien kennen onze partners alle ins en outs van de betreffende huisvesting. De locatieverantwoordelijken bevragen ons over de aanpak en worden betrokken bij de uitvoering. Zo werken we gestroomlijnd naar concrete oplossingen.”

Efficiënt en flexibel

“Omdat we zo ‘lean & mean’ zijn, kan continuïteit een risico vormen voor creativiteit en innovaties”, zegt Mark. “Daar zijn we superscherp op. Langetermijnrelaties vinden wij heel belangrijk. Dat geeft vertrouwen en het is prettig als je met elkaar kunt lezen en schrijven. Maar het gaat niet alleen om strakke processen. We verwachten ook van partners dat ze vooruitstrevend met ons meedenken. Dat we samen verder kijken dan wat er op de meerjarenonderhoudsplanning staat. Wat moet er morgen gebeuren om het schoolgebouw in stand te houden én het profiel van de school te verbeteren? Hoe kunnen we daarop anticiperen? Dan hebben we het over specifieke vernieuwingen, maar ook over het verduurzamen van huisvesting. Dat vraagt om expertise. We doen steeds vaker een beroep op onze gezamenlijke flexibiliteit, zonder de overkoepelende koers uit het oog te verliezen. Die flexibiliteit, maar toch efficiënt en strak kunnen werken, is de grote kracht achter onze manier van werken. Daar mogen we best trots op zijn.”